Zasady rozliczania fotowoltaiki

Fotowoltaika z roku na rok ma się coraz lepiej. Galopująca inflacja oraz bardzo szybki wzrost cen energii zmusza obywateli do poszukiwania rozwiązań pozwalających oszczędzać. Mimo że w większości wypadków to gospodarstwa domowe decydują się na instalację paneli, nie brakuje również firm, które starają się ograniczyć zakup prądu „z sieci” dzięki produkowaniu własnej energii. Jeżeli planujesz taką lokatę kapitału, zapewne zastanawiasz się jak wyglądają zasady rozliczania fotowoltaiki. Aktualnie zakładając instalację nie masz zbyt dużego wyboru, twoim jedynym wyjściem jest stosowanie tzw. net billigu – czyli systemu handlu energią elektryczną.

Zasady rozliczania fotowoltaiki w ubiegłym roku uległy zmianie, i pomimo że rządzący twierdzą, iż nowelizacja została wprowadzona zgodnie z regułą sprawiedliwości społecznej, wydaje się, że „sprawiedliwiej” jest jedynie dla Skarbu Państwa. System opustów został zastąpiony przez net-billing, jednak podmioty, którym udało się podpisać odpowiednie umowy za panowania starych przepisów prawa, mogą w dalszym ciągu rozliczać się na starych warunkach. Sprawdźmy zatem, kto w roku 2023 może korzystać z opustów, a komu pozostaje zadowolić się nowymi zasadami rozliczania.

Zasady rozliczania fotowoltaiki a prosumenci

Zanim przejdziemy do sposobów rozliczania przez firmy energii wytwarzanej przy pomocy paneli fotowoltaicznych powinniśmy wyjaśnić, kim jest prosument, bowiem tylko taki podmiot może korzystać z systemów opisywanych w niniejszym artykule.

Zgodnie z art. 2 pkt 27a ustawy o odnawialnych źródłach energii prosument to odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji, pod warunkiem, że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym nie stanowi to przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza, o jakiej mówią przepisy może odbywać się jedynie w ramach mikroinstalacji – jest to instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW.

Przedsiębiorca, który wytwarza energię elektryczną w mikroinstalacji jest zwolniony z obowiązku uzyskania koncesji. Co do zasady bowiem wykonywanie działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wymaga uzyskania takiego pozwolenia. Takie uregulowanie przepisów z całą pewnością stawia prosumenta w uprzywilejowanej pozycji wobec przedsiębiorców, którzy nie mogą korzystać z takiego statusu.

Zasady rozliczania fotowoltaiki – dla kogo opusty?

Do dnia 1 kwietnia 2022 roku obowiązywał system opustów. Następnie został on zastąpiony obecnym systemem – net-billingiem. Nowy sposób rozliczania nie jest najlepszy dla portfela przedsiębiorców, nie dziwi zatem, że wielu z nich chce w dalszym ciągu rozliczać się na starych zasadach.

Prosumenci mają możliwość korzystania z systemu opustów przez kolejne 15 lat, o ile są w stanie spełnić następujące warunki:

• zawarli umowę na zakup, montaż lub dofinansowanie mikroinstalacji z jednostką samorządu terytorialnego lub innym uprawnionym podmiotem, który realizuje projekt dofinansowany w ramach regionalnego programu operacyjnego, w terminie do 31 marca 2022 roku;
• złożyli prawidłowo wniosek o przyłączenie mikroinstalacji w terminie do 31 grudnia 2023.

Ważne! Prosument jest obowiązany do złożenia pisemnego oświadczenia do sprzedawcy energii elektrycznej, że zawarł umowę na zakup, montaż lub dofinansowanie instalacji z jednostką samorządu terytorialnego lub innym uprawnionym podmiotem.

Podmiot korzystający z systemu opustów ma prawo do zmiany aktualnego sposobu rozliczania na net-billing i rozpoczęcie sprzedaży wyprodukowanej przez siebie energii. Dokonać tego może w każdym czasie, należy jednak pamiętać, że po zmianie nie będzie możliwości powrotu do starego systemu.

Jak wygląda rozliczenie w systemie opustów?

Rozliczenie w systemie opustów jest bardzo proste. Tyle ile wyprodukujesz, tyle możesz zużyć w przeciągu danego cyklu rocznego.

System opustów opiera się na bezgotówkowym rozliczeniu nadwyżek energii elektrycznej wytworzonej w instalacji fotowoltaicznej wprowadzonej do sieci elektroenergetycznej. Przedsiębiorca jako właściciel mikroinstalacji może wprowadzić do sieci nadwyżkę wyprodukowanej energii, a następnie ma prawo do jej odbioru.

W omawianym systemie prosument może odebrać:

• 0,8 kWh za każdą 1 kWh oddaną do sieci przy instalacji o mocy do 10 kW;
• 0,7 kWh za każdą 1 kWh oddaną do sieci przy instalacji o mocy większej aniżeli 10 kW.

Zasady rozliczania fotowoltaiki a net-billing

Net-billing odbiera prosumentom możliwość nieodpłatnego przekazywania do sieci wytworzonej nadwyżki zielonej energii i następne jej odebranie w okresach zwiększonego zapotrzebowania. W nowym systemie możesz już jedynie sprzedawać wyprodukowany prąd.

Nowelizacja ustawy o OZE zmienia produkcję prądu na własne potrzeby w swoisty system handlu energią elektryczną. W tym systemie, jeżeli nie zużyjesz wytworzonej energii na własne, bieżące potrzeby, nadwyżkę musisz „sprzedać” do sieci po określonej przez przedsiębiorstwo energetyczne stawce. Następnie możesz odkupić „swój” prąd w niższej cenie, gdy będziesz tego potrzebował. Mimo że nazwane jest to handlem, w praktyce nie masz żadnego wpływu na cenę towaru oraz proces transakcji.

Aby nieco ułatwić prowadzenie rozliczeń z przedsiębiorstwem energetycznym, każdy prosument otrzymał własny portfel prosumencki. Jest to rodzaj depozytu, który prowadzi dla niego jego sprzedawca energii. Konto to służy do rozliczania nadwyżek energii wprowadzonej do sieci i pobranej z sieci.

Co, jeżeli nie zużyjesz wyprodukowanych nadwyżek?

Jeżeli nie zużyjesz wyprodukowanych nadwyżek prądu, otrzymasz ekwiwalent pieniężny. Zasadą jest, że jeśli po upływie 12 miesięcy od przesłania (sprzedania) do sieci nadwyżki energii otrzymane środki nie zostaną wykorzystane na zakup prądu, powstała nadpłata ulega zwrotowi.

Powyższe rozwiązane nie oznacza jednak, że opłacalnym staje się inwestowanie w instalacje o mocy przewyższającej potrzeby twojej firmy w celu sprzedaży energii. Jak to bywa, kiedy mamy do czynienia z monopolistą, wykorzystuje on swoją pozycję, tak aby zarobić Twoim kosztem. Nie inaczej jest i w tym wypadku. Maksymalna kwota zwrotu stanowi bowiem równowartość 20% wartości energii elektrycznej sprzedanej do sieci w miesiącu, którego dotyczy zwrot nadpłaty.

Zasady rozliczania fotowoltaiki – co z zamrożeniem cen?

Przyjęte pod koniec 2022 roku rozwiązania mają pomóc w walce z rosnącymi cenami energii. Uchwalona została ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku, na podstawie której ustalone zostały maksymalne ceny za energię zużytą ponad limity, do których będzie obowiązywać zamrożenie cen. Zgodnie z art. 2 ustawy, w przypadku firm z sektora małych i średnich przedsiębiorców oraz podmiotów samorządowych, wyniesie ona 785 zł/MWh. Należy jednak pamiętać, że cena ta nie zawiera podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Maksymalne stawki mają obowiązywać od 1 grudnia 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku.

Aby jednak móc korzystać z powyższej ulgi konieczne jest złożenie odpowiedniego oświadczenia do swojego dostawcy energii. Zamrożenie ceny obowiązuje bowiem od miesiąca następującego po złożeniu oświadczenia, aż do końca roku 2023.

Wskazane oświadczenie powinno zawierać co najmniej:

• dane identyfikacyjne firmy;
• wskazanie punkt poboru energii elektrycznej;
• wskazanie kategorii podmiotu uprawnionego do skorzystania z zamrożenia cen – mikro, małe i średnie firmy to kategoria 1;
• datę zawarcia umowy z dostawcą prądu;
• określenie szacowanej wartości energii elektrycznej, która będzie zużywana na potrzeby firmy;
• określenie jaki procent energii będzie zużywany na potrzeby firmy i poza firmą.

Dokument należy złożyć w wersji papierowej lub elektronicznej. W przypadku opcji elektronicznej, pismo musi zostać opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym ePUAP.